Jak funkcjonuje tarczyca i czym jest choroba Hashimoto?

Tarczyca, gruczoł znajdujący się w przedniej części szyi, jest odpowiedzialna głównie za regulację metabolizmu, czyli procesów przemiany materii i wytwarzanie hormonów, które wpływają na niemal wszystkie narządy.Choroba Hashimoto (przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy) jest schorzeniem autoimmunologicznym, w którym układ odpornościowy atakuje własną tarczycę, prowadząc do jej stopniowego uszkodzenia i zmniejszenia jej zdolności do produkcji hormonów: tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3).T3 i T4 odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu homeostazy, wpływając na tempo przemiany materii, rozwój i funkcjonowanie serca, układu nerwowego, pokarmowego oraz innych narządów. Bez odpowiedniego poziomu tych hormonów organizm nie jest w stanie funkcjonować prawidłowo.

Jakie są przyczyny choroby i kogo ona dotyczy?

Przyczyny choroby Hashimoto nie są w pełni poznane. Czynnikami, które mogą być odpowiedzialne za jej rozwój, są: uwarunkowania genetyczne, stres, wahania poziomu estrogenów (jak te występujące w menopauzie), infekcje wirusowe i bakteryjne, nadmiar jodu w diecie, niedobór selenu oraz sole litu, stosowane w leczeniu zaburzeń nastroju. Dodatkowo, niektóre leki, jak amiodaron, oraz terapię cytokinami mogą wpływać na układ odpornościowy i zwiększać ryzyko zapalenia tarczycy.

Choroba występuje w każdej grupie wiekowej, zarówno wśród dorosłych jak i dzieci. Dotyczy jednak w szczególności kobiet w średnim wieku między 30 a 50 rokiem życia. Średnio jedna na dziesięć kobiet boryka się z problemami z tarczycą.

Jakie są pierwsze oznaki choroby i kiedy się pojawiają?

Na wczesnym etapie choroba Hashimoto często nie daje wyraźnych objawów, rozwijając się powoli i w ukryciu przez wiele lat. Początkowo mogą występować jedynie subtelne oznaki, takie jak zmęczenie czy drobne zmiany w nastroju, które łatwo można zignorować. Hashimoto diagnozowane jest najczęściej przy przypadkowych badaniach u kobiet z problemami z zajściem w ciążę, miesiączką, bólami mięśni, zawrotami głowy, problemami z oddychaniem czy zaburzeniami rytmu serca. Innymi symptomem może być przybieranie na wadze, niezwiązane ze złą dietą czy brakiem wysiłku fizycznego, ale właśnie spowolnieniem metabolizmu. W miarę postępu choroby pojawiają się także zmiany skórne: suchość, szorstkość i bladość, problemy z wypadaniem włosów oraz zmiany w paznokciach.

Jak choroba wpływa na kondycję skóry?

W chorobie Hashimoto poziom hormonów, które odpowiadają za regulację metabolizmu komórkowego (w tym zdrowie skóry), jest obniżony z powodu autoimmunologicznego uszkodzenia tarczycy. Niedobór T4 i T3 prowadzi do spowolnienia metabolizmu, co skutkuje suchą, łuszczącą się skórą, opóźnionym gojeniem ran, rogowaceniem skóry oraz obrzękami i bladością.

Spowolnienia tempa przemiany materii wpływa na funkcjonowanie naczyń krwionośnych. Zmniejszone krążenie krwi prowadzi do słabszego odżywienia skóry i gorszego transportu tlenu oraz substancji odżywczych, stąd suchość, szorstkość, obniżona temperatura. Hipotermia wywołuje skurcz naczyń krwionośnych w skórze, aby utrzymać temperaturę ciała, powodując bladość i uczucie zimna w stopach. Ponadto, koloryt skóry pacjentów może przybierać żółtawy odcień w wyniku gromadzenia się karotenu, który nie jest prawidłowo metabolizowany przez wątrobę. Karoten kumuluje się w warstwie rogowej naskórka, a jego nadmiar, wydalany wraz z potem, odkłada się w obszarach bogatych w gruczoły łojowe. Dodatkowo, w odpowiedzi na spadek temperatury, skóra zmienia swój odcień na marmurkowy i prezentuje sinoczerwone smugi w siatkowatym układzie.

Do rogowacenia skóry dochodzi przez nadmierne wytwarzanie się keratyny, co powoduje pogrubienia i twardnienia naskórka, tworząc zrogowaciałe plamy i łuski w szczególności w okolicy łokci, kolan oraz stóp. W zapaleniu limfocytowym tarczycy może wystąpić keratodermia nabyta, schorzenie pojawiające się również u osób z łuszczycą lub cukrzycą. Na stopach widoczne są wtedy liczne ubytki skórne, a rogowacenie często występuje w miejscach największego ucisku, zwłaszcza w obrębie pięt.

Jak pielęgnować skórę przy chorobie Hashimoto?

Pielęgnacja skóry w chorobie Hashimoto wymaga szczególnej uwagi, aby przeciwdziałać suchości i szorstkości spowodowanej niedoczynnością tarczycy. Ważne jest regularne stosowanie nawilżających kremów i balsamów z gliceryną, kwasem hialuronowym lub mocznikiem, delikatne złuszczanie przy użyciu łagodnych peelingów, oraz ochrona przed słońcem z użyciem filtrów UV. Należy unikać produktów z alkoholem i silnych detergentów, a gorące kąpiele zastąpić letnimi prysznicami. Ważne są systematyczne wizyty u dermatologa, które pomogą monitorować stan skóry i dostosować pielęgnację.

Warto pamiętać o tym, że picie dużej ilości wody i odpowiednia dieta mają kluczowe znaczenie w radzeniu sobie z objawami choroby Hashimoto, w tym z problemami skórnymi. Jadłospis osoby chorej powinien zawierać składniki wspierające funkcje tarczycy: jod, niezbędny do produkcji jej hormonów (obecny w rybach morskich, owocach morza, jajach, nabiale); selen, który wspomaga jej prawidłowe działanie (znajduje się w orzechach brazylijskich, rybach, mięsie i jajkach); oraz cynk, ważny dla regulacji funkcji tarczycy (obecny w mięsie, ostrygach, nasionach dyni i orzechach). Witaminy z grupy B, szczególnie B12, również wspierają zdrowie tarczycy (źródła: mięso, jaja, nasiona i orzechy), natomiast witaminy A, C i E chronią ją przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki. Tłuszcze Omega-3, występujące w tłustych rybach morskich, działają przeciwzapalnie i mogą łagodzić objawy choroby. Białko, obecne w mięsie, rybach, jajach, nabiale i roślinach strączkowych, wspomaga transport hormonów tarczycy do tkanek.

Jak choroba wpływa na włosy?

Stan naszej skóry w dużej mierze decyduje o zdrowiu i wyglądzie włosów. Choroba Hashimoto negatywnie oddziałuje na tkankę podskórną, odpowiedzialną za odżywianie włosów, powodując jej obrzęk. To z kolei prowadzi do pogorszenia kondycji łodygi, nadmiernej suchości, wypadania włosów i zaburzeń cyklu ich wzrostu.

Nadmierna suchość włosów jest spowodowana upośledzeniem wydzielania łoju przez gruczoły łojowe. Pacjenci z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy często doświadczają łysienia, które objawia się wzmożonym lub gwałtownym wypadaniem włosów, bez widocznych zmian na skórze głowy. Łysienie występuje w ograniczonych obszarach lub obejmuje całą powierzchnię skóry głowy, zarówno częściowo, jak i całkowicie. Ponadto niedoczynność tarczycy może prowadzić do utraty włosów w zewnętrznej części brwi. U kobiet z chorobą Hashimoto czasem pojawia się hirsutyzm, czyli nadmierne owłosienie o typie męskim

Jak pielęgnować włosy przy chorobie Hashimoto?

Należy stosować delikatne szampony i odżywki wzbogacone o nawilżające składniki, takie jak: keratyna, biotyna czy witaminy z grupy B, które wspierają zdrowie włosów i skóry głowy. Regularne nawilżanie włosów za pomocą olejków roślinnych, np. oleju arganowego czy kokosowego, pomoże utrzymać ich kondycję. Unikaj agresywnych zabiegów chemicznych, jak farbowanie czy trwała ondulacja, oraz gorących narzędzi do stylizacji, które mogą dodatkowo osłabiać włosy.

Jak choroba wpływa na paznokcie?

Choroba Hashimoto może prowadzić do różnych defektów płytki paznokciowej. Jednym z nich jest onycholiza, czyli oddzielanie się zewnętrznej części paznokcia od łożyska, co objawia się białym zabarwieniem wzdłuż wolnego brzegu lub boków paznokcia. Kolejnym zaburzeniem są linie Beau, czyli poprzeczne rowki o wyczuwalnej wyniosłości, które biegną równolegle wzdłuż płytki paznokciowej.

Rzadziej spotykanym defektem jest zespół żółtych paznokci polegający na pogrubieniu, żółtym lub żółtozielonkawym zabarwieniu, deformacji wolnego brzegu oraz pobruzdowaniu powierzchni paznokcia, a także zanikaniu obrąbka naskórkowego. Inne zaburzenie to koilonychia, czyli łyżeczkowate paznokcie, które charakteryzują się ścieńczeniem płytki i wklęsłością w centrum, przypominającą kształtem łyżeczkę.

Jak dbać o paznokcie przy chorobie Hashimoto?

Do metod pielęgnacji paznokci można zaliczyć ogólne praktyki, takie jak: stosowanie odżywek, nawilżanie skóry wokół paznokci oraz samej płytki, unikanie długotrwałego moczenia rąk w wodzie, oraz regularne przycinanie paznokci. Skuteczne jest także używanie olejków, takich jak rycynowy czy jojoba, oraz dbanie o odpowiednią technikę malowania paznokci. Najważniejszym aspektem utrzymania zdrowych paznokci może jednak okazać się dieta. Dlatego warto wzbogacić ją o witaminę B5, cynk, żelazo, siarkę oraz magnez, które są kluczowe dla zdrowia i wytrzymałości paznokci.

Czy można wykonywać zabiegi?

Choroba Hashimoto nie jest przeciwwskazaniem do zabiegów kosmetologicznych ani medycyny estetycznej. Pacjenci z tą chorobą mogą korzystać z różnych procedur, ale warto wybrać takie, które wspierają regenerację skóry oraz poprawiają jej nawilżenie i kondycję. Zabiegi stymulujące naturalne procesy odbudowy skóry, takie jak terapie nawilżające, mikrodermabrazja, czy zabiegi z użyciem osocza bogatopłytkowego, mogą być szczególnie korzystne.

Należy jednak pamiętać, że skóra osób z Hashimoto może być wrażliwsza, dlatego zaleca się unikać zabiegów, które mogą ją podrażniać lub prowadzić do nadmiernego wysuszenia. Przed podjęciem decyzji o zabiegu, zawsze warto skonsultować się z wykwalifikowanym specjalistą, który uwzględni specyfikę choroby i dostosuje procedurę do indywidualnych potrzeb oraz stanu skóry.