Trądzik pospolity
Trądzik to jedna z częstszych chorób skóry z jaką pacjenci zgłaszają się na wizytę do dermatologa. W przebiegu choroby na skórze, szczególnie na twarzy, szyi, dekolcie i górnej partii pleców pojawiają się zaskórniki, grudki oraz/lub krostki. Jest to choroba najczęściej występująca u młodzieży, jednak zdarzają się również przypadki zachorowań wśród niemowląt, dzieci i osób dorosłych. Leczenie trądziku opiera się przede wszystkim na odpowiednio dobranej pielęgnacji, zastosowane mogą zostać również leki stosowane miejscowo oraz antybiotyki doustne.
Czym jest trądzik pospolity?
Trądzik pospolity jest przewlekłą chorobą skóry występującą w miejscach, gdzie produkowana jest nadmierna ilość łoju (na twarzy, plecach, szyi, dekolcie). Pojawiające się najczęściej wśród nastolatków oraz osób dorosłych, zmiany w postaci zaskórników otwartych lub zamkniętych, torbieli ropnych, grudek i krost mogą mieć charakter łagodny lub nasilony z towarzyszącym stanem zapalnym. Brak odpowiedniego leczenia oraz niewłaściwa pielęgnacja skóry trądzikowej, może wpływać na powstawanie blizn potrądzikowych oraz przebarwień.
Trądzik pospolity- przyczyny powstawania:
Przyczyn trądziku jest wiele, nie rzadko jest to połączenie kilku czynników, które wpływają na pogorszenie stanu skóry. Niewątpliwie geny, w dużej mierze przesądzają o zachorowaniu, osoby mające w rodzinie przypadki trądziku pospolitego są silniej narażone na zachorowanie. Również dieta może być przyczyną negatywnych zmian, szczególnie produkty o wysokim indeksie glikemicznym takie jak mleko, słodycze i produkty z mąki białej mogą wpływać na powstawanie trądziku, jednak poprawność tej tezy nie została w pełni potwierdzona.
Najczęstsze przyczyny trądziku są jednak związane z aparatem włosowo-łojowym. Nadmierna produkcja łoju, zatkanie aparatu włosowo-łojowego przez czopy ropne, reakcje zapalne czy też reakcje immunologiczne mogą prowadzić do powstawania trądziku.
U chłopców przyczyny powstawania trądziku mogą mieć również podłoże hormonalne, nadmierna produkcja androgenów w procesie dorastania wpływa na wzmożoną produkcję sebum, a co za tym idzie zanieczyszczenie skóry.
Jak powstaje trądzik?
Dokładny proces powstawania trądziku nie jest w pełni znany. Zakłada się jednak, że w wyniku ciągu zdarzeń, ujście mieszka włosowego zostaje zablokowane przez nadmierną produkcję łoju. Prowadzi to w następstwie do powstawania mikrozaskórnika pod powierzchnią skóry, który przeistacza się w zaskórnik otwarty lub zamknięty. Niektórym zmianom towarzyszyć może stan zapalny.
Złożona interakcja czynników genetycznych, obecność bakterii Cutibacterium acnes w mieszku włosowym, wzmożona stymulacja gruczołów łojowych, niewłaściwa dieta oraz wrodzona odpowiedź układu immunologicznego, jest mechanizmem odpowiadającym za powstanie trądziku.
Trądzik pospolity- w jakim wieku i jak często?
Trądzik pospolity jest chorobą występującą powszechnie wśród nastolatków oraz młodych dorosłych. Szacuje się, że z trądzikiem zmaga się od 35 do nawet 90% osób w wieku dojrzewania. Proces powstawania trądziku może rozpocząć się jeszcze przed okresem dojrzewania między 7-12 rokiem życia, ustępuje on zazwyczaj w trzeciej dekadzie życia.
Trądzik w wieku młodzieńczym znacznie częściej dotyka mężczyzn, natomiast w wieku dorosłym na jego wystąpienie narażone są bardziej kobiety.
Czynniki zaostrzające trądzik:
Przebieg trądziku, w zależności od jednostki może być różny. Najczęściej w okresie letnim stan skóry ulega poprawie, w miesiącach zimowych zauważyć można pogorszenie jakości skóry.
Na przebieg choroby wpływ mają czynniki takie jak:
-stres,
-insulinooporność,
-używki (papierosy, alkohol),
-niewłaściwa pielęgnacja skóry,
-uszkodzenia skóry (w wyniku peelingów),
-niewłaściwa dieta (bogata w produkty o wysokim indeksie glikemicznym),
Czy można samodzielnie wyciskać zmiany trądzikowe?
Nie zaleca się wyciskania zmian trądzikowych. Wyciskanie, może prowadzić do zakażenia i rozprzestrzenienia bakterii, co może prowadzić do powstawania nowych zmian zapalnych oraz znacznie przedłużyć czas gojenia skóry. Ponadto, wyciskanie trądziku może prowadzić do powstawania blizn, przebarwień, trwałych ubytków w skórze oraz infekcji.
Jak diagnozowany jest trądzik?
Dermatolog diagnozuje trądzik na podstawie oceny skóry pacjenta, a także przeprowadzenia wywiadu dotyczącego objawów, stylu życia i historii choroby skóry.
Inspekcja skóry- obejrzenie zmian skórnych, ocena ich wielkości, ilości oraz umiejscowienia.
Wywiad- opis stylu życia, uwarunkowań genetycznych, czasu trwania choroby oraz jej przebiegu.
Badanie skóry- badanie skóry w przybliżeniu.
Diagnoza- wprowadzenie planu leczenia, zapoznanie pacjenta z najistotniejszymi informacjami.
Trądzik pospolity- leczenie
Istotną kwestią w leczeniu trądziku pospolitego jest odpowiednio dobrana pielęgnacja oraz wzmożona higiena. Stosowanie odpowiednio dobranych dermokosmetyków, unikanie produktów, które mogą zapychać skórę oraz dbanie o higienę skóry objętej trądzikiem, może wpłynąć na złagodzenie objawów.
Częstym błędem w pielęgnacji skóry trądzikowej jest brak nawilżenia. Wydawać by się mogło, że skóra trądzikowa przez nadmiar sebum nie wymaga nawilżenia, jest zupełnie odwrotnie. Skóra trądzikowa często bywa odwodniona, a zmiany trądzikowe przesuszone, co może dawać uczucie swędzenia (rozdrapywanie zmian może rozprzestrzenić je po ciele i wpłynąć na powstanie stanów zapalnych).
Niektóre leki miejscowe, zwiększają wrażliwość skóry na światło, dlatego warto pamiętać o ochronie przeciwsłonecznej w każdej porze roku.
W zależności od stopnia nasilenia, lekarz może zastosować leczenie jedynie miejscowe, leczenie doustne lub połączenie tych dwóch form terapii.
Leki miejscowe na bazie retinoidów mogą podrażniać skórę, dlatego nie zaleca się ich stosowania częściej niż raz dziennie.
Nadtlenek benzoilu stosowany jest w wielu lekach miejscowych, może wysuszać i pozostawiać biały film na skórze i ubraniach.
Działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne- antybiotyki miejscowe w postaci kremów lub maści, należy unikać łączenia ich z antybiotykami doustnymi.
Kwas azelainowy- sprawdzi się u osób ze skórą wrażliwą, skłonną do podrażnień.
Inne rodzaje kwasów-kwas salicylowy, glikolowy itp.
Antybiotyki doustne stosowane są w cięższych przypadkach choroby, nie stosuje się ich samodzielnie, lecz w połączeniu z leczeniem miejscowym. Pacjent w przebiegu leczenia musi pozostawać pod kontrą dermatologa.
Trądzik pospolity-leczenie izotretynoiną
W ciężkim przebiegu choroby zastosowane może zostać leczenie izotretynoiną w formie doustnej. Jest to silnie działający lek, który przynosi zadowalające efekty w leczeniu trądziku.
Lek w początkowej fazie może pogarszać stan skóry, jednak po czasie jego działanie wpływa na zniwelowanie a nawet całkowite wyleczenie trądziku.
Mimo swej skuteczności, leki na bazie izotretynoiny mają wiele skutków ubocznych, przez co nie są stosowane w każdym przypadku. Leczenie wymaga okresowych badań (przed rozpoczęciem leczenia, po 4 tyg. od rozpoczęcia leczenia, następnie regularnie co 3 msc.).
Stosowanie izotretynoiny jest znacznie bezpieczniejsze u mężczyzn, u kobiet lek zwiększa ryzyko powikłań położniczych oraz ma negatywny wpływ na ciąże.
Trądzik pospolity-leczenie hormonalne
Zachorowania wśród dorosłych kobiet są częstsze niż wśród mężczyzn, na co wpływ może być gospodarka hormonalna. Nadmierną ilość androgenów w organizmie można zrównoważyć poprzez zastosowanie leczenia estrogenami (w postaci tabletek antykoncepcyjnych). Efekty leczenia hormonalnego mogą być zauważalne po 3 do 6 miesięcy od rozpoczęcia terapii, w niektórych przypadkach antykoncepcja wpływa na pogorszenie jakości stanu skóry, dlatego w trakcie leczenia pacjentka powinna pozostawać pod opieką lekarza.
Leczenie trądziku w ciąży?
Wiele leków przeciwtrądzikowych ma działanie zaburzające gospodarkę hormonalną, dlatego zarówno u osób starających się o potomstwo jak i u kobiet będących w ciąży zaleca się szczególną ostrożność w doborze leczenia trądziku. W przypadku kobiet w ciąży leczenie powinno zostać dobrane przez dermatologa, niekiedy zdarza się, że lekarz proponuje przerwę w leczeniu dla dobra pacjentki.
Czy trądzik pospolity można wyleczyć?
Jak najbardziej, w przypadku niektórych odmian trądziku może ustąpić on samoistnie po zakończeniu procesu dojrzewania. W innych przypadkach odpowiedni plan leczenia powinien wpłynąć na zażeganie problemu.
Czy można zapobiec powstawaniu trądziku?
Trądzik u osób młodych jest najczęściej wynikiem zmian hormonalnych zachodzących w procesie rozkwitania, nie jesteśmy w stanie zapanować nad tym procesem, możemy jednak łagodzić jego objawy.
U osób dojrzałych trądzik, bywa reakcją organizmu na czynniki zewnętrzne takie jak: stres, używki, nieodpowiednia dieta, niewłaściwa pielęgnacja. Są to czynniki na które mamy wpływ, dlatego warto dbać o zdrowy tryb życia, regularne badania i dobre samopoczucie.
Jakie zabiegi wykonać po zakończeniu leczenia?
Często po zakończeniu leczenia trądziku pospolitego skóra jest wysuszona, niekiedy po zmianach trądzikowych pozostają przebarwienia lub blizny. W takich przypadkach należy zadbać o odpowiednią pielęgnacje jak również pomóc skórze w odbudowie i powrocie do dobrej kondycji.
Zabiegi pomagające przywrócić skórze blask i zredukować niedoskonałości:
Peeling chemiczny: pomaga usunąć nadmiar martwych komórek skóry i poprawić jej teksturę.
Mikrodermabrazja: polega na mechanicznym złuszczaniu górnej warstwy skóry, co pomaga w usuwaniu blizn i nierówności.
Laseroterapia: może pomóc w redukcji blizn, przebarwień i zmniejszeniu widoczności porów.
Mezoterapia: metoda polegająca na wprowadzaniu w skórę substancji aktywnych, które poprawiają jej kondycję i redukują blizny.
Dermapen: zabieg, który wykorzystuje mikronakłucia, stymulując regenerację skóry i redukcję blizn.
Zabiegi na bazie kwasu hialuronowego: mogą pomóc w nawilżeniu skóry i wygładzeniu jej tekstury.
Zabiegi na bazie kwasu azelainowego: mogą pomóc w redukcji przebarwień i zmniejszeniu zaczerwienień skóry.
Krioterapia: polega na miejscowym stosowaniu zimna, co pomaga w ograniczeniu stanów zapalnych i zmniejszeniu zaczerwienień.
